ÜÇ ADIM ATLAMADA SIÇRAMA SIRASINDA KOLLARIN DURUMU

Anne MASTERS Çeviren: Emin ERGEN

Modern Athlete And Coach, Ekim 1986 dan çevrilmiştir

Etkili bir üç adım sıçraması için,uzun atlamada olduğu gibi,mümkün olduğu kadar büyük bir yatay sürati korumanın amaçlaması gereklidir.Bunla birlikte,üç adımcı,uzun atlayıcının maksimum yükselme ve en yüksek yatay hız amaçlamasının tersine,”optimal” dikey yükselme ve mümkün olabilecek en yüksek yatay hızı amaçlar.Denge hem uzun hem üç adım için önemli bir unsurdur ve özellikle üç adım için,birinci adımda sıçrama küçük dahi olsa bir denge yitimi atlayışın ileriki fazlarını etkileyip mesafede önemli düşüşe neden olacağından çok değerlidir.

Kol hareketleri üç adımda sıçramada kazanılmış öne hızlanmayı korumada yardımcı olmalı,optimal yükselmeyi desteklemeli ve iyi bir denge için katkıda bulunmalıdır.

Kol hareketleri:

Üç adımda sıçramada kol hareketleri için üç olası durumdan bahsedilebilir.

1- Tek kol(koşu pozisyonunda)sıçrama(1.Şekil)

2- Çift kol sıçrama(2. ve 3. Şekil)

3- Bir buçuk kolla sıçrama(4. Şekil)

Çift kol sıçramanın çeşitleri:

-Yaklaşma koşusunun son iki adımında her iki kolu arkada taşıyıp,daha sonra sıçramada her ikisini öne almak (yüksek atlayıcılardaki gibi.) (şekil 2)

-Sıçramadan hemen önce daha az abartılmış bir çift kol hareketi ve takiben her ikisini omuzlar hizasına kadar hızlı bir şekilde çekme. (şekil 3)

1) Koşu hareketindeki (tek)kol ile sıçrama:

Üç adım sıçramada kolların en iyi kullanım pozisyonu ile ilgili birçok antrenör ve biyomekanisyenin değişik görüşleri bulunmaktadır.Boosey(2),Young ve Marino(4),Muthiah(7) veeski Avustralya Ulusal takım Antrenörü,Frank Day,tek kol ile sıçramayı önermektedir.Bunun nedenlerini şöyle özetlemek mümkün:

-Doğal bir sprint kol hareketi sıçramadan hemen önce ritimde bir bozulma,değişme meydana getirmez ve sıçramayı olumsuz etkilemez.Böylece kazanılmış öne hızlanmanın korunmasına katkıda bulunur.

-Sıçramanın süresi 0.12saniye kadar kısa olabileceğinden,çift kol hareketi sıçrama süresinin uzaması için kullanılmalıdır.Uzun atlamada kullanılmaz,çünkü daha uzun bir mesafe ve dikey hız gereklidir,sıçrama süresi daha uzundur.Bu nedenle üç adım sıçraması için gerekli olmamalıdır.

2)Çift kol sıçrama:

Simonyi (5) üç adımın sıçramasında çift kol kullanmayı öneren diğer otoriteler arasındadır.Simonyi’nin bunu önerirken gösterdiği neden,çift kol hareketinin üç adımda tüm hareketi üniform bir hale getirmesi,1. adım için çift kol hareketini kolaylaştırması ve sonrakilere uygun zemin hazırlamasıdır.

Simonyi üç adımcılara yaklaşma koşusunun son iki adımında her iki kolun arkada taşınmasını önermektedir.Bununla birlikte bu konuya değindiği yazısının başında üç adımcının sıçramada koşu ritmini bozmaması gerektiğini de vurgulamaktadır.Bu da çelişkidir ve doğal olarak,kolların arkada taşınması sprint ritmini bozacaktır.

3)Bir buçuk kol ile sıçrama:

Bullard ve Kunt (I) tarafından detaylı olarak tanımlanan bir buçuk kol ile sıçrama,sıçrama bacağının olduğu taraftaki kolun normal sprint hareketine devamını vw diğer kolun modifiye hareketini içermektedir.Yaklaşma koşusunun son adımında atlayıcının karnının önünde taşınır,sıçramada omuz hizasına çekilmek üzere hazırdır ve sıçrama bacağı tarafındaki kolun yanına alınır.

Bullard ve Knuth, Simonyi’nin görüşleri konusunda çift kol hareketinde kolların geriye alınmasının hızı düşürdüğünü ,sprint ritmini bozduğunu ve sıçramayı yavaşlatıığını ileri sürmektedir.Bu nedenle, yaklaşma koşusunun hızını maskeleyecek herhangi bir düzenlemenin yapılmaması gerektiğini savunmaktadırlar.Atlayıcı, basit olarak basma tahtasından bir buçuk adım geriden başlayarak, sıçrama bacağının diğer tarafındaki kola ‘havada yüzdürme’ hareketi yapmalıdır.Böylece her iki kol sıçramada hızla öne çekilebilir.Sanayev’in fotoğrafik incelemesinin yer aldığı kitaplarında,Bullard ve Knuth, ‘kolun havada yüzmesinin’ aslında basma tahtasına doğru son adım içinde olduğunu göstermişlerdir.

Bullard ve Knut, çift kol ve bir buçuk kol hareketinde esas önemli noktanın momentumun transferi olduğunu belirtmektedirler.Ayrıca, omuzları ve kolları önde tutmanın dengeye yardımcı olacağını vurgulamaktadırlar.Diğer yazarlar (3,6,9,12) üç adım atlama tekniğinden bahsederlerken ya 1. adımda sıçramada kolların kullanımını görmezlikten gelmekte, ya da ihmal etmektedirler.

Ancak,aynı yazarlar 2. adım ve 3. atlama adımındaki sıçramalarda kolların pozisyonlarını ele almaktadırlar.

Uluslararası atletler:

Uluslararası düzeydeki atletler, üç adım atlamanın sıçrama fazında değişik kol hareketleri stilleri ve kombinasyonlarını sergilemektedirler.Bunların çoğu ya tek kol ya da bir buçuk kol sıçrama tekniğini tercih etmektedirler.(1,10,13) Tablo I’ de uluslar arası düzeydeki bazı atlayıcıların sıçrama kol hareketleri verilmektedir.

Tablo I : Bazı elit üç adım atlayıcıların sıçramadaki kol hareketi.

Koşu (tek,kol) pozisyonu Bir buçuk kol Çift kol

-Schmidt (Polonya) 17.03 m., -Sanayev (S.S.C.B) -Connor (İngiltere)*

1960 17.44 m., 1972 16.64 m.

-Bouschen (B.Almanya) 1983 -Gentile (İtalya)

Dünya Şampiyonası 17.22 m., 1968 (Son film incelemeler

tekniğini değiştirdiğini

-Marinec (Çekoslavakya) -Perez (Küba) 17.40 m. göstermektedir.)

1983 Dünya şampiyonası

-Campbel (Avusturalya)

-Banks (A.B.D.) *17.55m., 16.14 m.

1980

-Marlow (A.B.D)*

-Vudmaer (S.S.C.B.)*17.67m., 17.27 m.

1980

-Oliveria (Brezilya)*17.67 m.

-Livers (A.B.D.)*16.71 m.,

(*) Sporcu için gösterilen mesafe incelenen filmdeki mesafedir.Kişisel en iyi performansı değildir.

SONUÇLAR :

Katedilen total mesafeyi belirleyen faktörlerden en önemlisinin yatay hız olduğu akılda tutularak, mümkün olan en yüksek öne hızın korunmasında sıçramanın iyi olmasının önemli olduğu söylenebilir.Bu nedenle,sıçramada kol hareketleri öne hızın korunmasında yardımcı olmalıdır.Burandan hareketle,Simonyi’ nin önerdiği gibi,çift kol hareketinin uygun olmadığı söylenebilir.Tek kol ( koşu pozisyonu ) hareketi ve bir buçuk kol hareketi üç adım sıçramada daha uygun tekniklerdir.Bu yazının yazarı, basma tahtasına yaklaşmada hızın en iyi korunduğu hareketin tek kol pozisyonu olduğuna inanmaktadır.

Bununla birlikte,sıçrayışta dengenin korunabilmesi nedeniyle bir buçuk kol hareketini yeğleyen ve yaklaşma koşusundaki hızlarını en iyi bu şekilde koruyabilen atlayıcılarda vardır.

Bir buçuk kol hareketini uygulayan Sanayev, dünyanın en hızlı üç adımcısı değildir, on iki yıldan uzun süren başarılı bir sporculuk kariyeriyle birlikte istikrarlı bir şekilde önemli yarışları kazanmak rekoruna sahiptir.Starzynski’ye (8) göre,Sanayev üç adım atlama mesafesi boyunca önemli hataları olan birisiydi. ( Örneğin Sanayev’in 1.,2. Adım ve kum havuzuna düşme noktaları aynı doğru çizgi üzerinde değildi.) Bu üç adımda bir buçuk kol pozisyonuyla sıçramanın mükemmel bir dengeyi garantilemeyeceğini veya, bir başka deyişle Sanayev’in bir denge sorunu olduğunu ve bunu en iyi şekilde bir buçuk kol pozisyonu ile kontrol edebildiğini düşünmektedir.

KAYNAKLAR

1-Bullard,E. and L.Knuth,Triple Jump Encyclopedia,The Athletic Press,Pasedena,California, 1977.

2-Boosey,D.The Jumps,Conditioning and Technical Training,Beatrice Publishing Pty. Ltd. Qest. Heidelberg,Victorie,Australia,1980.

3-Dyson,G.The Mechanics of Athletics,Hodder and Stoughton,Londor,7th edition,1977

4-Young,W.and Marino,W.The take-off in the Long and Triple Jumps. Modern Athlete and Coach,Vo. 22. No. 4,Oct.1982.

5-Simonyi, G. Triple Jump Technique and Method of Teaching,The Jumps,Comtemporary Theory, Technique and Training, Edited by Fred Wilt, Tafnews Pres, 1972.

6-Prihoda,L. Shallow or Step? The Jumps,Contemporary Theory,Technique and Training,Adeted by Fred Wilt,Tafnews Press,1972.

7-Muthaiah,C.M.Training a Modern Top-Class Triple Jumper,The Jumps,Contemporary Theory,Thechnique and Traning Edited by Fred Wilt,Tafnews Pres,1972.

8-Starzysnkki,T.Deviations in the Triple Jump.The Jumps,Contemporary Theory,Thecnique and Traning,Edited by Fred Wilt,Tafnews Pres,1972.

9-Uzlov,G.Triple Jump Thecnique Modern Athlete and Coach,Vol. 20. No. 3 July 1982.

10-Jarver,J. And G.Boase,Helsinki Observations.Horizontal Jumps,Modern Athlete and Coach ,Vol. 22,No:1. January 1984.

11-Senshi Fukashiro and Mitsumasa Miyashita,An Estimation of the Velocities of Three Take-off Phases in 18 m. Triple Jump,Medicine and Science in Sports and Exercise,Vol. 15 No. 4. 1983.

12-Krejer,V.The Run up and the Take-off in Triple Jumping,Modern Athlete and Coach, Vol. 23. No. 1,January 1985.

Yayına Hazırlayan : Büşra ASLAN